ขยะอิเล็กทรอนิกส์ในแอฟริกาที่เพิ่มขึ้น จะเอื้อประโยชน์ต่ออาชญากรได้อย่างไร

กองขยะขนาดใหญ่ที่ตั้งอยู่เมืองหลวงของกานาเต็มไปด้วยมลพิษ ยิ่งเข้าใกล้ก็ยิ่งหายใจลำบาก สาเหตุเกิดจากกลุ่มชายหลายสิบคนนำขยะอิเล็กทรอนิกส์มาเผาเพื่อนำโลหะมีค่าออกมา

สภาพอากาศบริเวณกองขยะที่ตั้งอยู่ในกรุงอักกรา เมืองหลวงของประเทศกานา เต็มไปด้วยมลพิษระดับสูง เมื่อเข้าใกล้กลุ่มควันเหล่านี้ก็ยิ่งหายใจลำบาก สายตาพร่ามัว 

โดยสาเหตุของกลุ่มควันเหล่านี้เกิดจากชายหลายสิบคนที่รอให้รถแทรกเตอร์เทสายเคเบิลออกมา แล้วจุดไฟเผา บางคนก็ปีนขึ้นไปบนเนินขยะ และนำขยะอิเล็กทรอนิกส์ เช่น ทีวี คอมพิวเตอร์ และเครื่องซักผ้าลงมาเพื่อนำมาจุดไฟเผา เพื่อสกัดโลหะมีค่าออกมา

โลหะมีค่าเหล่านี้ที่ถูกสกัดออกมา เช่น ทองแดง และทอง ที่อยู่ในเครื่องใช้ไฟฟ้าและอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ หรือขยะอิเล็กทรอนิกส์ ซึ่งขยะเหล่านี้มาจากประเทศที่ร่ำรวย

ผลกระทบที่ตามมาของกลุ่มควันเหล่านี้ส่งผลต่อผู้คนที่อยู่รอบข้างพื้นที่เหล่านี้ ฮาบิบา อัลฮัสซัน คุณแม่ลูกสี่ที่ทำงานใกล้กับจุดที่เผาขยะซึ่งมีการคัดแยกขวดพลาสติกที่ใช้แล้วแห่งนั้น ได้กล่าวว่า “บางครั้งก็หายใจลำบากมาก ฉันรู้สึกแน่นที่หน้าอกและรู้สึกไม่สบายอย่างมาก” 

ในช่วงที่ผ่านมานี้ขยะอิเล็กทรอนิกส์ถือว่าเป็นขยะที่ขยายตัวเร็วที่สุดในโลก ตามรายงานขององค์การสหประชาชาติได้ระบุไว้ว่า ขยะอิเล็กทรอนิกส์มีจำนวน 62 ล้านตันในปี 2565 ซึ่งเพิ่มขึ้นจากปี 2553 ถึง 82%  เนื่องจากการที่สังคมในปัจจุบันหันมาใช้พลังงานไฟฟ้ากันมากขึ้น ทำให้ขยะอิเล็กทรอนิกส์เพิ่มขึ้นตามไปด้วย

ขยะที่ถูกอายัดบ่อยมากที่สุด

องค์การสหประชาชาติกล่าวว่า ขยะอิเล็กทรอนิกส์ในโลกนี้มีเพียงแค่ 15% ที่ถูกนำไปรีไซเคิล ส่วนอีก 85% มักนำไปกำจัดในรูปแบบอื่นหรือผ่านพ่อค้าคนกลางที่มักขนขยะออกนอกประเทศ

สาเหตุที่ขยะอิเล็กทรอนิกส์ถูกนำไปรีไซเคิลน้อยนั้นเกิดจากขยะอิเล็กทรอนิกส์รีไซเคิลยาก มีองค์ประกอบที่ซับซ้อน และมีสารเคมีเป็นพิษอยู่ในขยะ ซึ่งทางคณะผู้สืบสวนของสหประชาชาติกล่าวว่า พวกเขาพบการค้าขยะอิเล็กทรอนิกส์จากประเทศที่พัฒนาแล้วและประเทศเศรษฐกิจเกิดใหม่เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ ขณะที่องค์การศุลกากรโลก (World Customs Organisation) พบว่า ในปัจจุบันขยะอิเล็กทรอนิกส์เป็นสิ่งของที่ถูกอายัดบ่อยที่สุด โดยคิดเป็น 1 ใน 6 ของการอายัดขยะทุกประเภททั่วโลก

การลักลอบทิ้งขยะอิเล็กทรอนิกส์ที่ซับซ้อนขึ้น

ในสหราชอาณาจักรพบปริมาณขยะอิเล็กทรอนิกส์ที่ถูกลักลอบขายเพิ่มขึ้น โฆษกสำนักงานด้านสิ่งแวดล้อมของสหราชอาณาจักรกล่าวว่า “ขยะเหล่านั้นถูกย่อยสลายเพื่อสกัดโลหะที่มีค่า แล้วจึงนำไปเผาอย่างผิดกฎหมายหลังจากไปถึงจุดหมายปลายทาง” 

ผู้ที่ลักลอบทิ้งขยะอิเล็กทรอนิกส์ในปัจจุบันพยายามปกปิดด้วยการบดและผสมกับพลาสติกในรูปแบบอื่น ๆ ที่สามารถส่งออกนอกประเทศด้วยวิธีที่ถูกต้อง ซึ่งในตอนนี้ขยะอิเล็กทรอนิกส์กำลังแพร่กระจายไปยังประเทศในแถบแอฟริกาเพิ่มมากขึ้น

ผู้สืบสวนของสหประชาชาติ ระบุว่าผู้ลักลอบขายขยะพิษดังกล่าวมักจะใช้กลวิธีใหม่ ๆ ในการลักลอบขนเข้าเมืองที่สามารถหลบเลี่ยงการตรวจจับโดยเจ้าหน้าที่และรัฐบาลได้ ชนิดที่ตามไม่ทัน ซึ่งผู้ที่เกี่ยวข้องก็ได้กล่าวว่า

“เมื่อเรือที่บรรทุกขยะอันตราย เช่น ขยะอิเล็กทรอนิกส์ ไม่สามารถขนถ่ายไปยังจุดหมายปลายทางตามปกติได้อย่างง่ายดาย พวกเขาจะปิดสัญญานเมื่ออยู่กลางทะเลเพื่อไม่ให้ตรวจพบ”

“และการขนส่งที่ผิดกฎหมายก็ถูกทิ้งลงทะเล ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของโมเดลธุรกิจที่กลุ่มอาชญากรใช้”

“มีกลุ่มอาชญากรที่ก่อเหตุแบบนี้มากเกินไป และมีหลายประเทศที่ได้กำไรจากการกระทำขององค์กรอาชญากรรมระดับโลกเหล่านี้”

สารเคมีที่น่ากังวล

รายงานล่าสุดขององค์การอนามัยโลกระบุว่า พลาสติกและโลหะในขยะเมื่อเผาหรือทิ้งอาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพของมนุษย์และส่งผลเสียต่อสิ่งแวดล้อม และยังพบว่า ประเทศผู้รับขยะดังกล่าวหลายประเทศยังมีกระบวนการรีไซเคิลขยะอิเล็กทรอนิกส์อย่างไม่ถูกต้องเหมาะสม ซึ่งหมายความว่า ผู้ที่เกี่ยวข้องไม่ได้รับการฝึกอบรม ไม่ว่าจะเป็นผู้หญิงและเด็กที่ทำงานโดยไม่มีอุปกรณ์ป้องกันและสิ่งอำนวยความสะดวกที่เหมาะสม และต้องสัมผัสกับสารพิษ เช่น สารตะกั่ว

ที่มา

bbc.com